Bhutan’da Yaşam ve Bhutan Hakkında Genel Bilgiler
Çin ve Hindistan arasına sıkışmış yüzölçümü 38.394 km² olan yani Ege Bölgesi büyüklüğünde bu küçük ülkenin Bhutan’ın farklı yaptığı birçok şey var.
754.394 nüfuslu Bhutan halkı maddi dünyayla manevi dünya arasındaki dengeyi kurmak için birçok değişik yöntemi geliştirmiştir.
Monarşiyle yönetilen ülke Bhutan Kralı Jigme Khesar Namgyal Wangchuck önderliğinde demokrasi geçiş yolunda ilerlemektedir. 35 yaşındaki genç kralları monarşiyle yönetilen ülkede, demokrasiye geçmek için gereken reformları yapmakta ve kendi yetkilerini gönüllü olarak azaltmaktadır.
Bu yazıda Butan hakkında 17 özellik sırasında daha da ayrıntılı anlatacağım. Butan’ın karakteristik özelliklerini özetlemek gerekirse;
Butan’da rafting
Ekonomik gelişmenin mutluluk getirmediğini anlayan Mutluluk Bakanlığı olan yegane ülke Butan’dır. Bu arada karbon negatif tek ülke. Ülkenin %72 orman. Sağlık hizmeti ücretsiz, Kral herkese evsizlere ev yapacakları araziye ve ürün ekecekleri tarlayı temin etmekle mükellef.
Ekonomik gelişmeden ziyade ülkenin mutluluğu ve kültürü daha önemli gelişmişliklerini ekonomik büyümeyle değil mutluluk endekslerine göre ölçülüyorlar. Ekonomik büyüme hızları da fena değil. 1985 yılında 175 milyon dolar olan yıllık gelirlerini 2018 yılında 2.5 milyar dolara çıkartmışlar. Yani 23 senede gelirlerini 15 kat artırmışlar.
Bu da manevi zenginlik ile maddi zenginliğin aynı anda gelişebileceğinin ayrı kanıtıdır.
Bunlar için ödedikleri bedeller var. Ülkede fabrika yapmak için bir ırmağın kirletilmesi düşünülemez bir olgu. Bizim yaptığımız gibi binlerce yıllık akarsularını modernleşmeye kurban etmiyor. Bırakın nehir kirletmeyi Hayvan öldürmek bile yasak. Mesai saatlerinde ulusal kıyafet zorunlu ama gelenekleri önemli nerdeyse her yerleşim yerinin kendi festivali var. Tütün ürünleri ise tamamen yasak.
İlginç gelenekleri de var. Butan’da kadınlara saygı duyuluyor. Miras geleneği de bunu kanıtlıyor. Evler, hayvanlar ve topraklar gibi tüm mülkler ve eşyalar, en büyük kıza verilir, erkek çocuğa değil.
Zaten küçük ülke yapısı bozulmasın diye her turisti kabul etmiyorlar. Her gün için en az 180 USD’lik tur paketi alamayan ucuz turist ülkeye vize alamıyor.
Bhutan’ı Farklı Yapan 16 Şey
1. Mutluluk Bakanlığı var ve mutluluğuyla beraber ekonomisi de büyüyor..
Mutluluk Bhutan’lılar için ciddi bir konu. Mutluluk Endekslerini en az ekonomik büyümeleri kadar ciddiye alıyorlar. Çünkü Bhutan’lılara göre maddi gelişme manevi gelişme tarafından da desteklenmeli.
1970’den beri halkın doğrudan mutluluğunu sağlamak onlar için anayasal bir ilke.
Butan’ın ekonomik olarak dünyada en hızlı büyüyen ülkelerden biridir. 1985 yılında 175 milyon dolar olan yıllık gelirlerini 2018 yılında 2.5 milyar dolara çıkartmışlar. Yani 23 senede gelirlerini 15 kat artırmışlar.
Bu da manevi zenginlik ile maddi zenginliğin aynı anda gelişebileceğinin ayrı kanıtıdır.
2. Bhutan’ın inanılmaz bir kültür zenginliği ve doğal güzelliği var.
Bhutan’lılar ülkelerinin güzelliklerini korumakta kararlıdırlar. Unesco Kültür mirasında bulunan bir çok tarihi lokasyonun yanı sıra, Bhutan zengin kültürü, festivalleriyle de meşhur. Ayrıca inanılmaz bir doğal yaşama ve birçok milli parka da sahip.
3. Bhutan’da herkesin bir evi ve toprağı var.
Bhutan evlerinde yoğun desenler vardır.
Evimiz mi yok? Sorun değil. Tek yapmanız gereken Saray’a uğramak, Butan’da evi olmayan herkese kral tarafından ev inşaa edebilmek için arazi ve ekebilecek bir toprak parçası verilmektedir.
4. Herkese koşulsuz bedava sağlık hizmeti
Bhutanlı çocuklar
Hasta mısınız? o da sorun değil. Her Bhutanlı, hiçbir koşula bağlı olmadan tıbbi bakım alma hakkına sahiptir. Geleneksel veya klasik tıp seçeneklerini seçerek her kişi kendini istediği şekilde tedavi ettirebilir.
5. Dünyada tüm tütün ürünlerini tamamen yasaklayan ilk ülkedir.
Mutluluk Bakanlığı Çalışmaları
Ülkede tütün yetiştirmek ve tütün ürünleri kullanmak yasak. Bunun bir istisnası ülkeye gelen turistlerin getirdiği sigaralardır. Ama turistler bunlar için yüklü bir vergi ödemek zorundadır.
6. Gelişmiş olmak adına kendilerinden ödün vermiyorlar.
Bhutan Yaşamından Kareler
Sınırların kalktığı dünyada yerel hazineler ve kültürler hızla kayboluyor. Kültürlerini ve yaşantılarını korumak adına teknolojiyi ve yabancı etkiyi kendi hızlarıyla kabul ediyorlar.
Örneğin, Bhutan’da TV ve internet 1999’a kadar resmen yasaktı. Bu sebeple Bhutan dünyada televizyon kullanmaya en son başlayan ülkedir.
Yeniliklere akıllıca yaklaşıp kültürlerini, doğalarını, sosyo ekonomik gelişmişliklerinin sürdürülebilirliklerini bozmadan kabul ediyorlar.
7. Doğalarını Koruyorlar.
Bhutan doğası
Çin ile Hindistan arasına sıkışmış yaklaşık 735.000 nüfüslu Himalaya dağları boyunca uzanan bir ülke Bhutan dünyadaki tek karbon salınımı negatif olan ülkedir.
Bhutan anayasasına göre ülkenin %60’ı milli park düzeyinde korunmali ve orman kalmalıdır. Şu an ise ülkenin %72’si orman statüsündedir.
Bhutanlılar ise bununla yetinmeyip ormanlarını geliştirmeye devam etmektedir. 2015 yılında, Bhutanlılar bir saat içinde 50.000 ağaç dikerek dünya rekorunu kırmışlardır.
8. Ülkede yetiştirilen tüm ürünler organiktir.
Bhutan tarım ürünleri
Burada herhangi bir kimyasal ürünü ithal etmek veya kullanmak yasalara aykırıdır. Yani kullandıkları her şey ülke içinde yetiştiriliyor ve tamamen doğal.
9. Ulusal Kıyafet Zorunluluğu
Günlük kıyafetleriyle Butan halkı
Kültürlerini koruma adına Bhutan’lılara getirilen bir zorunluluk da geleneksel kıyafet zorunluğudur. Bu bizler kabul edilemez bir zorunluluk gibi gözükse de Bhutan kendi hızında modernleşmektedir ve kültürlerini korumayı önemsemektedirler.
Herkes işte, okulda, tapınaklarda geleneksel kıyafetleri giymekle yükümlüdür. Erkekler kalın, dize kadar uzanan kaftanlar, kadınlar ise uzun elbiseler giyerler. Bir kişinin statüsü ve sosyal seviyesi, sol omzunun üzerindeki fular ile belli olur. Sıradan insanlar beyaz fularlar takarlar, soylu insanlar ve rahipler ise sarı.
İnsanlar serbest zamanlarındaysa ise istediğini giymekte özgürdür.
10. Çaylarını tuzlu olarak içiyorlar.
Bizim gibi Bhutan’lı insanlar da oldukça fazla çay tüketiyorlar. Fakat çaylarını tuz, karabiber ve bir kaşık tereyağı ile içiyorlar. Biz özenip evde denedik, ama yoğun içme çabalarımız sonuç vermedi.
11. Yemek amacıyla hayvan öldürmek ve hatta balık avlamak dahi yasaktır.
Bhutan halkının çoğu Budisttir. Bu din tüm hayvan dünyasına saygı duymayı öğrettiğinden, vejetaryenlik orada gerçekten yaygındır. Her halükarda et yenilmesi serbest olsa da tüm etler komşu ülke Hindistan’dan ithal edilmelidir. Ülkede hayvan öldürülmesi onlar için kabul edilemez bir davranıştır.
12. Ülkeye sadece kaliteli kültür ve doğa turistleri kabul edilmektedir. Bhutan herkese vize vermez.
Kral, Bhutan ülkesini turist ziyaretlerine açmış olmasına rağmen, ziyaret etmek isteyenler için zorlu ön koşullar sunuyor. Ülkenin doğal koşullarının ve kültürel dokusunun bozulmaması için her türlü turisti Butan kabul etmemektedir.
Ülkeyi sadece bir rehberli şekilde seyahat edebilirsiniz. Ülkede kalacağınız her gün için 250$ doları peşin ödemeniz gerekir. Bu tutarın içine kalışınız, yemeğiniz ve organizasyonunuz dahildir. Seyahat için daha ucuz bir yol mevcut değildir.
13. Kadınlar haklarında ileri ve demokraside ilerleyen bir ülkedir.
Butan’da kadınlara saygı duyulur. Miras geleneği de bunu kanıtlar. Evler, hayvanlar ve topraklar gibi tüm mülkler ve eşyalar, en büyük kıza verilir, erkek çocuğa değil.
35 yaşındaki genç kralları monarşiyle yönetilen ülkede, demokrasiye geçmek için gereken reformları yapmakta ve kendi yetkilerini gönüllü olarak azaltmaktadır.
14. Bhutan geleneksel bir güzelliğe sahiptir.
Butan’dan kareler
Bhutan’ın ülkesinde hiç trafik ışığı yoktur. Bunun sebebiyse insanların trafik ışığını anlayamamasıdır. Niye sadece kırmızı geldi diye boşuna bekleyeceklerdir ki? Güzel süslü bir trafik polisi kulübesi çok daha uygun olacaktır.
Halkın evleri giysileri gibi rengarenktir. Duvarlara kuşlar, hayvanlar ve farklı desenler çizerler. Geleneksel bir Bhutan evi, 3 katlı ve küçük bir yapıdır. Zemin kat hayvanlar içindir, yaşam alanı ikinci katta yer alır ve üçüncü kat saman depolamak için kullanılır.
Bhutan demek yerel dilde ejderha ülkesi anlamına geliyor. Bhutan’ın bayrakları bile basit değildir, esteik içerir. Ejderhanın ayrıntıları bile itinayla çizilmiştir. Bu Dünya üzerinde çizilmesi en zor ulusal bayraktır.
15. İnsanları mütevazi ve yardımseverdir.
Bhutan Kralı ve Kraliçesi ile başkentten görüntüler
Bir ürolog olan Doktor Lotay 2018’den beri Başbakan olmasına rağmen bedava hasta bakmaya devam etmektedir. Butanlı işletmelerin de tek amacı kar etmek değildir çoğu işletmenin kar amacı olmayan ek projeler yürüttüğü bir ülkedir Bhutan.
Herkesin yolda birbiriyle sohbet ettiği, insan ilişkilerinin işlerden önemli olduğu Butan topluluğunda en zayıf üyelere bile yardım edilir.
16. Bhutanlılar birbirine değer verir.
Mutluluk Bakanlığı’nın bir çalışması
Bir milyondan az nüfusu sayesinde Butan herkesin birbirini tanıdığı birbirine sıkı sıkıya bağlı bir topluluktur. Herkes birinin kuzeni, kayınbiraderi, akrabası ya da iş ortağıdır. Bhutan’da insanları her zaman birbirleriyle, ateşin etrafında toplanmış bir fincan tereyağlı çay içerken, okçuluk, dart ve futbol gibi sporları yaparken bulabilirsiniz.
Peki siz Bhutan’a gitmek ister miydiniz? Bhutanlıların zorunlu kıyafet politikası gibi yaşayışlarını ve doğayı korumak adına aldığı önlemleri mi tercih ederdiniz yoksa modern toplum daha doğru mu yapmaktadır
Ekonomik gelişme için yani fabrika ve bina yapmak için doğal kaynaklarımızın harcaması konusunda ne düşünüyorsunuz?
Yorumlarınızı lütfen Youtube kanalımız aracılığıyla bize iletiniz.
Youtube kanalımıza abone olarak bizi takip edebilirsiniz.
Kaynaklar
İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi https://insamer.com/tr/bhutan-kralligi_2246.html
Go Local in Bhutan Distant Frontiers https://vimeo.com/distantfrontiers
Aurora Expeditions Trekking the Himalaya with Tashi Tenzing – Nepal, Tibet & Bhutan https://vimeo.com/auroraexpeditions
Earth ramming, Paro Bhutan Typotheque https://vimeo.com/188151758
Eric Chasanoff Faces of Bhutan https://vimeo.com/192725357
Bhutan – A Serene Journey https://vimeo.com/143105439
Dennis Reichenbach Bhutan – image/Prayer flags in Bhutan https://vimeo.com/user10201531
Journey To Bhutan Jake Whitman https://vimeo.com/40590379
Priyanka Pruthi Child monks play football in Bhutan https://vimeo.com/139889808
Probhutan http://www.probhutan.com/
Inside Bhutan https://vimeo.com/93857013
Kingdom Of Bhutan – Land of the Thunder Dragon https://vimeo.com/90860868