Nazilere karşı savaşan sadece insanlar değildir. Voytek (Woytek) isimli bir İran ayısı da Polonyalılarla birlikte savaşmıştır.
Ayı Wojtek’in içinizi ısıtacak hikayesi İran’da Polonyalı birlik tarafından daha yavruyken kurtarılması başlayıp, İskoçya’ya kadar uzanır.
Naziler’e karşı savaşta da üstün başarılar sergileyen İran ayısı Wojtek onbaşı rütbesine kadar terfi eder. Bu ayı İngiltere ve Polonya’da halen bir halk kahramanı olarak kabul edilmektedir.
Sevimli Asker Ayı Wojtek Nasıl Savaş Kahramanı Oldu?
Bu sevgi dolu hikayede 2. Dünya Savaşı Kahramanlarından Ayı Wojtek’i tanıtacağım. Ayı Wojtek’in içinizi ısıtacak hikayesi İran’da Polonyalı birlik tarafından daha yavruyken kurtarılması başlayıp, İskoçya’ya kadar uzanır.
Sizce İranlı bir ayıcığın Polonyalı bir askeri birlikle Ortadoğu’da karşılaşma ihtimali nedir?
Herşey Polonya’nın İşgali ve Yüzbinlerce Polonyalı’nın Esir Kamplarına Gönderilmesiyle Başlar.
2. Dünya Savaşı’nın başında Polonya Sovyetler birliği ve Nazi Almanyası tarafından işgal edilir.
O zamanki iki büyük gücü arasından sıkışan Polonyalıların, Almanların panzer birlikleri ve Sovyetler Birliği’nin inanılmaz insan gücü karşısında tüm direnişlerine rağmen 30 gün gibi kısa bir sürede tüm ülkeleri işgal olur. Böylece Polonya, Sovyetler Birliği ve Nazi Almanyası arasında paylaştırılır.
Yüz binlerce Polonyalı asker ve sivil, Ruslar tarafından esir alınıp Sovyetler Birliği’ndeki çalışma kamplarını gönderilir. Bu çalışma kamplarında ümitsiz ve zorlu koşullar altında yaşayan Polonyalıların şansı bir gün döner.
Naziler Rusya’ya saldırınca Müttefik kuvvetler Sovyet Rusya ile dayanışma içine girer. Artık Polonyalılarda düşman esiri değil birden Sovyet Rusya’nın müttefiki olmuştur. Artık özgür olan 300.000 Polonyalı’nın Rusya’nın ücra köşelerinden İngiliz kontrolündeki İran topraklarına doğru göçü başlar.
Polonyalılar arasında oluşturulan askeri birlikler ise Filistin ve İran hattını savunacaklardır.
İşte bu göç esnasında, Polonya 22. Topçu Birliği İran’ın Hamadan şehri yakınlarında bir minik bitkin ama bir o kadar sevimli bir yavru ayıcıkla karşılaşır. Ayının annesi avcılar tarafından öldürülmüştür ve özgürlüklerine yeni kavuşmuş Polonyalılar gibi perişandır. böylesine şirin ve bir kendileri kadar yıpranmış bir yetimle karşılaşan askerler Polonyalı ayıcığı adeta evlat edinirler.
Adı Neşeli Savaşcı anlamına gelen Wojtek konur.
Wojtek’i boş votka şişelerinde doldurdukları sütle beslerler. Zamanla reçel, bal ve meyveler de menüsüne eklenir. Tüm birliğin sevgilisi olan Wojtek bir senenin bittiğinde inanılmaz büyümüş tam tabiriyle ayı gibi olmuştur.
Tam anlamıyla savaşın içine doğan Wojtek’in askerler gibi yaşamaya, onlar gibi davranmaya başlaması da gecikmez. Askerler ile aynı yatakları paylaşan Wojtek’le yatmak ayrıcalıktır. Yatağı sıcacık yapmaktadır. Boş zamanlarda ise Wojtek askerler ile güreşir, geceleri kampta nöbet tutar veya kamp ateşinde oturup onlarla şişe tokuşturarak bira içermiş.
Wojtek bira sevgisi ve birçok bira firmasını da onun bir hatıra serileri üretmesine yol açmıştır. Slogan bulmakta hiç zorlanmamışlar. Güçlü, sadık ve cesur ayı birası yani İngilizce Bear beer. Amblemin hikayesini ise birazdan anlatacağım.
Sigara alışkanlığı da edinen Wojtek sigara içer, hatta yakılmadan verilen sigaraları çiğnermiş.
Fakat bir süre sonra Polonya 22. Topçu Birliği’nin savaşa katılmak için İtalya’ya gitmesi gerekecektir. Kahire’ye doğru uzun yolculuğa çıkılır.
Müttefik kuvvetleri İtalya’nın işgali için askerleri cepheye sevk etmeye hazırlanmaktadır. 22. Topçu Birliği’de Kahire’de gemiye binmek için sırasını beklemektedir.
Bu gemiye binecekleri sırada şaşıran İngiliz subaylar, gemiye ayı alamayacakları kibar bir dille Polonyalılara açıklamaya çalışsa da Polonyalılardan gelen tepki kibar değiller. Siz kime ayı diyorsunuz? Şeklinde bir tepki alırlar.
Polonyalıların isyana varan sert tepkisi ve ayıya olan sevgi bağlılıkları nedeniyle şaşıran İngilizler subayları şaşırtan diğer bir hamle de Polonya’nın üst rütbeli merkez komutasından gelir. Wojtek artık er olarak kayıtlara geçirilmiş ve maaş bağlanmıştır. Dolasıyla artık resmen bir askerdir. Çocukluğundan beri bildiği asker selamı vererek gemiye biner.
Pekiyi Wojtek niye bu kadar seviliyordu?
Polonyalıların birliğinin tamamı işgale uğramış bir ülkenin esir düşmüş askerlerinden oluşuyordu. Ülkelerini kaybettikleri yetmemiş bir de Rusların ölümcül çalışma kamplarında tutulmuşlar. Sonra yine savaşa katılmak zorunda kalmışlar. Yıllardır ailelerini, çocuklarını görmemişler. Neredeler bilmiyorlar, savaş ne zaman bitecek o da belli değildi. Onları mutlu eden tek şey neredeyse evlatları yerine koydukları Wojtek’ti o dönemde onlar için Wojtek yaşama sevinci demekti.
Gemiden inişi de ayrı bir olaya konu olur. Gemiyi karşılayan subaylar asker listesinde görülen fakat teftiş de bulunamayan Wojtek’i ararlar. Firari bir asker olduğunu düşünüp birliği alarma geçireceklerken gemiden dev bir ayı çıkar. Polonyalılar ise teftiş subayla dalga geçerek o sadece Polonya dili ve Farsça anlar İngilizce çağırıdığın için cevap vermedi diye dalga geçerler. Ve Wojtek tezarühatlar altında birliğine katılır.
Artık Nazilere karşı savaşan ayı Wojtek efsanesi başlayacaktır. Wojtek İtalya’da birçok askeri operasyona ve çatışmaya katılacaktır.
Monte Casino cephesinde ise kahraman olur.
II. Dünya Savaşı’nın stratejik noktalarından biri de Roma yakınlarındaki Monte Cassino tepesidir. Roma’ya ulaşan bir yolu da kontrol eden konumuyla bu tepenin alınması çok önemlidir.
Alman birlikleri bu tepede inanılmaz mücadele ederek savaş tarihine geçerler. 70.000’den fazla kişinin öldüğü kanlı savaşta 10.000’den fazla Polonyalı da hayatını kaybetmiştir. Wojtek’in birliği 22. Topçu Birliği de ağır kayıplar verir. Wojtek de cephededir. Normal bir insanın taşıyamadığı 50 kg’luk top mermilerini ellerine alıp yoğun ateş altında topçu mevzilere taşıyarak destek verir.
Korkusuzca silah arkadaşlarına destek veren ayı, bu savaş sonrasında artık er değildir. Hakkıyla onbaşılığa terfi etmiştir.
22. Topçu Birliği’nin amblemi de bu savaştan sonra değiştirilir. Wojtek’in top mermisi taşıyan figürü artık Birliği’n amblemi olarak kabul edilir.
Birçok çarpışmadan sonra Nazilerin yenilmesiyle II. Dünya Savaşı sonunda biter. Polonya, Sovyetler Birliği kontrolündedir. Savaştan sonra askerlerin çoğu Sovyetler kontrolünde bir polis devletine dönmeyi reddederler. 3000 kadar Polonyalı asker Wojtek’le birlikte İskoçya’da terhis olur.
Polonya hükümeti Wojtek’i geri ister ancak askerler buna karşı çıkar. Kahraman Onbaşı Wojtek’in İskoçya’da kalmasına karar verilir ve 1947 yılında Edinburgh Hayvanat Bahçesi’ne konulur.
Ama burada da özel bir muameleye tabi tutulur. Arada bakıcısıyla birlikte tarlalarda gezer. Bu heykel, Wojtek’in Peter Prendys isimli bakıcısıyla birlikte dolaştıkları zamanlardan esinlenerek yapılmıştır.
Hayvanat Bahçesi İskoçya’da kalmayı tercih eden Polonya askerler sürekli ziyarete gelir, Askerler eski günlerde oluğu gibi ona vermek için yanlarında fazladan sigara getirir.
Çocuklardan oluşan bir ordu da Wojtek’i yalnız bırakmaz. Hayvanat bahçesi onu ziyaret edenlerle çocuklarla dolar taşar. İskoçların sevgisi o kadar büyüktür ki o dönemde çocuk iken Wojtek’i ziyaret eden İskoçların katkısıyla 2013 yılında da Edinburgh’ta Wojtek anısına 200.000 £ değerinde bir heykelin açılışı yapılmıştır.
1963 yılında bir Aralık günü Onbaşı Wojtek 22 yaşında (ayı yaşında 73 yaşında) hayata gözlerini yumar. Ve böylece İran dağlarında başlayan hayatı İskoçya’da son bulur. Ayı Onbaşı Wojtek bu süre zarfında Asya, Afrika ve Avrupa dahil 3 kıtadan geçer. Onlarca ülkenin toprağında iz bırakır ve dünyanın en büyük savaşının en kanlı cephelerinden birinde savaşır. Minik bir ayıcık olarak birliğe katılan Wojtek hayata gözlerini yumduğunda 230 kilo ve 1.80 metre boyundadır.
Sevimli Ayı Wojtek Hiç Unutulmadı…
Credit: CC Cmdr Gravy 
Polonya ve İngiltere’de birçok Wojtek Anıtı bulunmaktadır.
Bugün Wojtek anısına dikilen heykeller sevenleri ve hayatta kalan asker arkadaşları tarafından hâlâ ziyaret ediliyor. Polonya’da, Edinburgh’ta Londra İmparatorluk Savaş Müzesi ve Kanada Savaş Müzesi’nde Wojtek’in heykelleri ve anma bölümleri bulunuyor.
Çok insanın bırakamadığı bir iz ayı Wojtek ve çoğumuzun yaşamadığından dolu yaşamıştır. Eğer bu hikayeyi sevdiyseniz İzmirli Hacı Ali’nin Vahşi Batı’ya uzanan hikayesine bir bakın derim.
Yorumlarınızı lütfen Youtube kanalımız aracılığıyla bize iletiniz.
Youtube kanalımıza abone olarak bizi takip edebilirsiniz.
Kullandığım bazı kaynaklar
https://medium.com/history-of-yesterday/world-war-twos-strangest-soldier-wojtek-the-bear-14110301d7